Bao thanh toán là gì? Phát triển dịch vụ bao thanh toán nội địa ở Việt Nam

Hiện nay, rất nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng dịch vụ bao thanh toán như một giải pháp tối ưu nhằm thúc đẩy quá trình buôn bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn. Bao thanh toán là một trong những sản phẩm ngân hàng giúp các ngân hàng đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ để cạnh tranh trong quá trình tiến tới hội nhập tài chính quốc tế. Để hiểu rõ hơn về bao thanh toán là gì, bao thanh toán nội địa là gì, hãy cùng chúng tôi đọc bài viết này nhé.

Khái niệm bao thanh toán là gì?

Định nghĩa thuần túy về bao thanh toán (Tiếng Anh: Factoring) ở Mỹ như sau: Bao thanh toán là một thỏa thuận tiếp theo giữa bên liên quan đến bao thanh toán và người bán hàng hay người cung cấp dịch vụ về mở một tài khoản,chiến theo đó bên bao thanh toán tiến hành các dịch vụ liên quan đến tài khoản phải thu phát sinh từ việc bán hàng hóa, dịch vụ bao gồm:

• Mua lại tất cả những khoản thu và nếu cần thì ứng trước tiền mặt dựa trên các khoản phải thu này trước khi thu nợ.
• Duy trì việc ghi sổ cái và thực hiện các nhiệm vụ ghi sổ sách khác liên quan khoản phải thu.
• Thu nợ các khoản phải thu
• Dự tính các tổn thất có thể xảy ra nếu xảy ra tình trạng tổn thất tín dụng.

Hiệp hội bao thanh toán thế giới FCI định nghĩa: Bao thanh toán là một loại hình dịch vụ tài chính trọn gói gồm sự kết hợp giữa tài trợ vốn hoạt động, bảo hiểm rủi ro tín dụng, theo dõi các khoản thu và dịch vụ thu hộ. Đó là một sự thỏa thuận giữa người cung cấp dịch vụ bao thanh toán với người cung ứng hàng hóa dịch vụ hay người bán hàng trong quan hệ mua bán hàng hóa. Theo thỏa thuận, đơn vị bao thanh toán sẽ mua lại các khoản phải thu của người bán dựa theo khả năng trả nợ của người mua trong quan hệ mua bán hàng hoá.

Theo quy chế hoạt động bao thanh toán của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Bao thanh toán là một hình thức cấp tín dụng của tổ chức tín dụng bên bán hàng thông qua việc mua lại các khoản phải thu từ việc mua, bán hàng hóa đã được bên bán hàng và bên mua hàng thoả thuận trong hợp đồng mua, bán hàng.

Khái niệm bao thanh toán là gì?

Phân loại bao thanh toán

Có các cách phân loại bao thanh toán như sau:

Theo phạm vi lãnh thổ:

Bao thanh toán trong nước: Là hình thức cấp tín dụng của một ngân hàng thương mại hay công ty tài chính chuyên nghiệp cho bên bán hàng bằng việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua bán hàng hóa đã được bên bán hàng và bên mua hàng thỏa thuận trong hợp đồng với điều kiện bên bán hàng và bên mua hàng là những người cùng cư trú trong phạm vi một quốc gia.

Bao thanh toán xuất nhập khẩu: Là hình thức cấp tín dụng của ngân hàng thương mại hay công ty tài chính chuyên nghiệp cho bên bán hàng qua việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua bán hàng hóa đã được bên bán hàng và bên mua hàng thỏa thuận trong hợp đồng và việc mua bán hàng hóa vượt khỏi phạm vi một quốc gia.

Theo tính chất truy đòi hay không truy đòi

Bao thanh toán có quyền truy đòi: Là hình thức bao thanh toán là đơn vị thực hiện bao thanh toán có quyền truy đòi lại số tiền đã ứng trước cho bên bán hàng trong trường hợp bên mua hàng không có khả năng hoàn thành nghĩa vụ thanh toán các khoản phải thu.

Bao thanh toán không truy đòi: Là hình thức bao thanh toán là đơn vị thực hiện bao thanh toán chịu toàn bộ rủi ro nếu bên mua hàng không có khả năng hoàn thành nghĩa vụ thanh toán các khoản phải thu. Đơn vị bao thanh toán chỉ có quyền đòi lại số tiền đã ứng trước cho bên bán hàng  nếu bên mua hàng từ chối thanh toán khoản phải thu do bên bán hàng giao hàng không đúng hoặc vì lý do nào khác không liên quan đến khả năng thanh toán của bên mua hàng.

Theo phương thức bao thanh toán

Phương thức bao thanh toán từng lần: Tức là thực hiện bao thanh toán tương ứng với từng lần thực hiện mua bán hàng hóa giữa bên bán hàng và bên mua hàng theo thỏa thuận trong hợp đồng, đơn vị thực hiện bao thanh toán sẽ ứng trước một số tiền tạm ứng căn cứ theo giá trị giao dịch của lần mua bán hàng hóa đó.

Phương thức bao thanh toán hạn mức: Là phương thức bao thanh toán mà đơn vị thực hiện bao thanh toán sẽ xem xét cấp một hạn mức bao thanh toán tối đa cho bên bán hàng. Căn cứ vào việc giao dịch mua bán hàng hóa thực hiện giữa bên bán và bên mua mà đơn vị thực hiện bao thanh toán sẽ ứng trước một số tiền căn cứ theo giao dịch miễn là tổng số tiền ứng trước tại một thời điểm không vượt quá hạn mức bao thanh toán đã được cấp.

Đồng bao thanh toán: Là phương thức bao thanh toán trong đó các đơn vị bao thanh toán phải liên kết với nhau để thực hiện bao thanh toán cho bên bán hàng nhằm mục đích phân tán rủi ro hoặc do số tiền ứng trước cho bên bán hàng lớn hơn so với tỷ lệ an toàn trên vốn điều lệ hoạt động của đơn vị bao thanh toán theo quy định của pháp luật.

Theo cách thức thực hiện

Phương thức truyền thống: Bên bán và bên mua sẽ liên hệ với đơn vị bao thanh toán để đảm bảo rằng đơn vị bao thanh toán mua lại các khoản phải thu cho bên bán hay không trước khi thực hiện mua bán theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán.

Phương thức phi truyền thống: Đơn vị bao thanh toán sẽ tiến hành xây dựng những tiêu chuẩn chung cho bên mua và bên bán đủ điều kiện thực hiện bao thanh toán tạo đơn vị bao thanh toán đó. Trên cơ sở xếp hàng, đơn vị bao thanh toán sẽ cấp hạn mức bao thanh toán cho cả bên bán và bên mua. Nếu các quan hệ giao dịch mua bán phát sinh mà bên mua và bên bán nằm trong những tiêu chuẩn chung thì đơn vị này sẽ tiến hành thực hiện bao thanh toán miễn là tổng số tiền ứng trước không vượt quá hạn mức bao thanh toán đã cấp cho cả hai bên.

Phân loại bao thanh toán

Xem thêm:

Mẫu đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng mới nhất 2022

Chức năng của nghiệp vụ bao thanh toán là gì?

Chức năng tài trợ vốn: Sau khi nhận được bộ chứng từ từ người bán hàng, đơn vị bao thanh toán sẽ ứng trước cho người bán số tiền bằng tỷ lệ phần trăm xác định của giá trị khoản phải thu, thường từ 75-85% giá trị khoản phải thu. Phần còn lại của giá trị khoản phải thu sẽ được đơn vị bao thanh toán cam kết thanh toán cho người bán sau một thời hạn đã thỏa thuận, sau khi trừ đi các khoản phí dịch vụ tài chính và lãi.

Chức năng quản lý sổ sách khoản phải thu: Đơn vị bao thanh toán giữ toàn bộ sổ sách bán hàng của người bán, đảm nhiệm việc quản lý và theo dõi tiến độ thu nợ tiền bán hàng thay cho người bán dựa theo bản sao tất cả các hóa đơn gửi đến người mua, theo dõi việc thanh toán tiền hàng khi đến hạn.

Chức năng thu nợ các khoản phải thu: Đơn vị bao thanh toán có chức năng thu hộ sẽ thay người bán đi đòi nợ người mua nhờ đó người bán có thời gian tập trung vào sản xuất, kinh doanh.

Chức năng bảo hiểm rủi ro trong thanh toán: Để hạn chế rủi ro như việc liên lạc với người mua vì khoảng cách địa lý, ngôn ngữ,… người bán có thể bán các khoản phải thu của mình cho đơn vị bao thanh toán. Tức là người bán chuyển giao các rủi ro thương mại của bên mua cho đơn vị bao thanh toán dựa trên thỏa thuận trong hợp đồng. Trường hợp bao thanh toán miễn truy đòi, đơn vị bao thanh toán sẽ chịu mọi rủi ro.

Lợi ích khi áp dụng bao thanh toán là gì?

Đối với đơn vị bao thanh toán

Thứ nhất, các khoản tiền thu được từ việc thực hiện bao thanh toán là một phần quan trọng trong doanh thu hoạt động hằng năm của đơn vị thực hiện bao thanh toán tăng lên nhanh chóng. Từ đó, các quỹ trích lập gia tăng và nguồn vốn của đơn vị ngày càng mở rộng.

Thứ hai, trên cơ sở nguồn vốn hoạt động gia tăng, luồng tiền mặt của đơn vị bao thanh toán được củng cố, khả năng đầu tư kinh doanh và tính thanh khoản cao giúp đơn vị bao thanh toán có nhiều chọn lựa trong kinh doanh.

Thứ ba, thực hiện nghiệp vụ bao thanh toán góp phần tạo nên sự đa dạng các sản phẩm dịch vụ cho các đơn vị bao thanh toán từ đó có thêm nguồn thu, nâng cao hình ảnh thương hiệu và tăng sức cạnh tranh.

Thứ tư, thực hiện nghiệp vụ bao thanh toán thường xuyên giúp ngân hàng kiểm soát chặt chẽ hoạt động kinh doanh của khách hàng hiện có,mở rộng quy mô hoạt động và có thể tiếp thị khách hàng tiềm năng trong tương lai.

Đối với bên bán

Thứ nhất, giúp bên bán cải thiện luồng tiền mặt, được cung cấp tài chính nhằm đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh được ổn định.

Thứ hai, bao thanh toán giúp bên bán loại trừ được những khoản nợ xấu, đặc biệt khi quan hệ mua bán thực hiện khỏi phạm vi một quốc gia hay đối với các ngành công nghiệp mới.

Thứ ba, nhờ bao thanh toán mà bên bán có thể giảm chi phí quản lý trong việc theo dõi sổ sách công nợ, cho phép doanh nghiệp đánh đổi chi phí cố định cao do duy trì hoạt động dự phòng tín dụng và thu nợ, lấy chi phí dựa trên khối lượng doanh thu.

Thứ tư, bên bán có những lợi thế nhất định trong kinh doanh và quan hệ thương mại như phát triển hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn, tạo lợi thế trong kinh doanh và nâng tầm ảnh hưởng, uy tín đối với đối tác.

Thứ năm, bao thanh toán giúp bên bán có thể giải quyết được nhu cầu cấp bách về vốn nhưng bị bạn chế về tài sản đảm bảo vì các đơn vị bao thanh toán sẽ thẩm định các quan hệ mua bán và quyết định có cấp số tiền ứng trước hay không.

Thứ sáu, bên bán có cơ hội tiếp cận với các cơ hội giao thương quốc tế mới khi bao thanh toán được áp dụng rộng rãi, được sự tư vấn của đơn vị bao thanh toán để hạn chế rủi ro.

Đối với bên mua hàng

Thứ nhất, được mua chịu hàng dễ dàng vì bên bán đã được đơn vị bao thanh toán ứng vốn trước nên bên mua hàng có thể tăng sức mua hàng mà vẫn không vượt quá hạn mức tín dụng cho phép, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Thứ hai, có thể nhanh chóng đặt hàng không bị trì hoàn, không tốn chi phí mở thẻ thanh toán bằng phương thức tín dụng chứng từ (L/C) hay phí thương lượng.

Thứ ba, khi thực hiện bao thanh toán quốc tế thì các trở ngại về ngôn ngữ, luật pháp sẽ được đơn vị bao thanh toán thực hiện.

Lợi ích của dịch vụ bao thanh toán

Những bất lợi và rủi ro có thể phát sinh trong dịch vụ bao thanh toán nội địa

Đối với đơn vị bao thanh toán:

Trong dịch vụ bao thanh toán nội địa, các rủi ro xảy ra chủ yếu đối với đơn vị bao thanh toán. Cụ thể:

• Rủi ro sản phẩm không đạt yêu cầu: Trong trường hợp sản phẩm được bán không đạt yêu cầu sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị các khoản phải thu, làm giá trị này thấp hơn giá trị mà đơn vị bao thanh toán đã ứng cho bên bán trước đó. Nếu rủi ro này xảy ra, đơn vị bao thanh toán sẽ phải gánh chịu.
• Rủi ro từ đạo đức của người bán: Rủi ro từ đạo đức của người bán chẳng hạn như họ cấu kết với người mua làm giả hợp đồng, hóa đơn… để nhận được số tiền ứng trước từ đơn vị bao thanh toán.
• Rủi ro tài chính: Khi tình hình tài chính của bên mua rơi vào tình trạng bất ổn, mất khả năng thanh toán đơn vị bao thanh toán sẽ mất nhiều thời gian, chi phí hơn cho việc thu hồi nợ.
• Rủi ro tranh chấp: Trong trường hợp bên bán và bên mua xảy ra các tranh chấp liên quan đến hợp đồng thương mại, các đơn vị bao thanh toán sẽ phải gánh chịu một khoản chi phí để thu hồi khoản tiền đã ứng trước cho bên bán.
• Rủi ro thẩm định: Rủi ro từ khâu thẩm định người mua không chính xác khi xảy ra sẽ gây thiệt hại cho đơn vị bao thanh toán

Ngoài ra, còn có các rủi ro khác gây ảnh hưởng tiêu cực đến đơn vị bao thanh toán như rủi ro chính trị, rủi ro chính sách quản lý kinh tế, rủi ro cơ chế, rủi ro thị trường, rủi ro do thiên tai, hỏa hoạn... 

Đối với bên bán hàng & bên mua hàng

Phí tài trợ đơn vị bao thanh toán mà bên bán phải chi trả khá cao, bao gồm phí bao thanh toán, lãi ứng tiền vốn… 

Khi sử dụng dịch vụ bao thanh toán có truy đòi, bên bán có thể chịu gánh nặng nợ và lãi quá hạn khi bên mua mất khả năng thanh toán.

Một số người mua hàng còn e ngại khi phải cung cấp thông tin cá nhân hoặc minh bạch tài chính cho bên thứ ba. Do đó đôi khi họ không còn muốn hợp tác với bên bán.

So sánh bao thanh toán nội địa và các hình thức tài trợ thương mại khác

Sự khác nhau giữa bao thanh toán nội địa và tài trợ các khoản phải thu: 

Sự khác nhau giữa bao thanh toán nội địa và cho vay thông thường:

Với những thông tin mà chúng tôi cung cấp liên quan đến khái niệm bao thanh toán là gì, hy vọng các bạn đã hiểu rõ về nội dung này. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay câu hỏi gì liên quan đến chủ đề này, các bạn có thể bình luận ở dưới để được giải đáp nhanh nhất nhé. Ngoài ra, nếu như bạn đang gặp khó khăn khi làm bài luận về chủ đề này, hãy liên hệ với đội ngũ chuyên viên học thuật hỗ trợ & viết luận văn thuê của chúng tôi tại: https://luanvan99.com/viet-thue-luan-van-thac-si-bid5.html