Cải cách hành chính Nhà nước: Khái niệm, nội dung và ý nghĩa

Đứng trước xu thế toàn cầu hóa về mọi mặt thì cải cách hành chính đã trở thành một trào lưu để xây dựng lên một nền hành chính Nhà nước hiện đại, hiệu quả, lấy đối tượng phục vụ làm tôn chỉ và hoàn thiện nền hành chính. Tại Việt Nam hiện nay, công cuộc cải cách hành chính cũng đang là tâm điểm trong nỗ lực của Đảng và Nhà nước để nằm tiến tới phát triển, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, một Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Cải cách hành chính Nhà nước là gì? Tất cả những thông tin mà bạn đọc muốn biết sẽ được tìm thấy trong bài viết dưới đây.

Cải cách hành chính Nhà nước là gì?

Khái niệm về cải cách, cải cách hành chính

Cải cách theo nhận định chung nhất thì nó là những sự thay đổi có tính hệ thống và có mục đích để làm cho một hệ thống có thể hoạt động được tốt hơn, hiệu quả hơn. Điều đó làm phân biệt cải cách với các hoạt động khác cũng chỉ sự biến đổi như sáng kiến, thay đổi...

Còn về cải cách hành chính, ta có thể hiểu đó là những thay đổi mang tính hệ thống, lâu dài nhằm mục đích làm cho hệ thống hành chính của nhà nước hoạt động tốt hơn. Đảm bảo thực hiện tốt các nhiệm vụ, chức năng quản lý xã hội của mình. Hay nói cách khác, cải cách hành chính giúp làm tăng cường tính hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước. 

Khái niệm cải cách hành chính Nhà nước

Cải cách hành chính Nhà nước được hiểu là những sự thay đổi có tính hệ thống, lâu dài và có mục đích làm cho hệ thống hành chính Nhà nước hoạt động tốt hơn, thực hiện tốt hơn các chức năng, nhiệm vụ quản lý xã hội của mình. Như vậy cải cách hành chính nhằm thay đổi, làm hợp lý bộ máy hành chính để tăng cường tính hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước. Thêm vào đó thì đây cũng là một trong những nội dung quan trọng của khoa học hành chính, có ý nghĩa không chỉ riêng lý luận mà còn có tính thực tiễn khá cao.

Tất cả các hoạt động cải cách hành chính Nhà nước đều nhằm đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động, hiệu lực của bộ máy hành chính để đáp ứng yêu cầu quản lý cụ thể của bộ máy hành chính quốc gia mỗi giai đoạn phát triển khác nhau. Vì đây cũng là một bộ phận không thể tách rời bộ máy nhà nước và hệ thống chính trị của một quốc gia nên chịu ảnh hướng lớn của chính trị, kinh tế - xã hội, lịch sử, văn hóa…

Cải cách hành chính Nhà nước là gì?

Mục đích và ý nghĩa của cải cách hành chính Nhà nước

Cải cách hành chính Nhà nước là một trong những hoạt động quan trọng nhất trong việc bảo đảm trật tự xã hội, duy trì ổn định sự phát triển xã hội theo định hướng đã đề ra của Nhà nước. Từ đó, hiện thực hóa mục tiêu chính trị của đảng cầm quyền đại diện cho

lợi ích của giai cấp cầm quyền trong xã hội. Do đó, nâng cao hoạt động của bộ máy hành chính Nhà nước chính là mong muốn, là nhiệm vụ của mọi quốc gia. Xét cho cùng, mục đích của cải cách hành chính Nhà nước là tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý của bộ máy hành chính nhà nước trong quá trình quản lý, định hướng và điều tiết các mặt của đời sống xã hội. Trước tiên là sự phát triển kinh tế - xã hội và trật tự của xã hội theo mong muốn của Nhà nước.

Sau gần 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã tạo ra những thay đổi vượt bậc về cả hai mặt kinh tế và xã hội của đất nước. Nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN đã thay thế hoàn toàn cho nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp. Tình hình đời sống nhân dân cũng không ngừng được cải thiện, nâng cao. Để đạt được những thành tựu như ngày hôm nay, cần có sự phối hợp của nhiều yếu tố, trong đó cải cách hành chính Nhà nước được xem là yếu tố vô cùng quan trọng, luôn được Đảng và Nhà nước ta chú trọng. Nó đã trở thành một trong những đòi hỏi khách quan của sự phát triển và đổi mới. Đảng và Nhà nước ta nhận định cải cách hành chính Nhà nước là một bộ phận không tách rời và quyết định thành công của đổi mới.

Sự cần thiết phải cải cách hành chính Nhà nước ở Việt Nam

Hiện nay cải cách hành chính của nước ta vẫn đang diễn ra trong khuôn khổ của cải cách Nhà nước theo hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Đây chính là tiền đề quan trọng để thực hiện các thành công tất cả sự đổi mới dưới lãnh đạo của Đảng. Do vậy sự cần thiết trong cải cách hành chính của nước ta sẽ bao gồm:

• Quá trình chuyển đổi nền kinh tế từ kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng XHCN. Cải cách còn hướng đến nâng cao khả năng hoạt động của bộ máy hành chính để làm cho quá trình quản lý xã hội của Nhà nước được hiệu quả hơn, trước hết chính là quản lý nền kinh tế, định hướng chúng đi đúng với định hướng của Nhà nước. 
• Nền hành chính Nhà nước của nước ta hiện vẫn đang trong quá trình đổi mới nên đang vẫn còn tồn tại khá nhiều bất cập, chưa đáp ứng được đầy đủ những yêu cầu quản lý của cơ chế mới và yêu cầu của người dân trong điều kiện mới. Thêm vào đó thì hiệu quả quản lý cũng chưa được đánh giá cao. Đó là: Chức năng, nhiệm vụ của bộ máy quản lý hành chính phù hợp, chưa xác định được rõ, sự phân công phân cấp chưa rành mạch; Hệ thống thể chế hành chính chưa thể đồng bộ, vẫn chồng chéo lên nhau, thiếu thống nhất, nhiều thủ tục rườm rà, kỷ cương chưa thực sự nghiêm; Tổ chức bộ máy Nhà nước còn rất cồng kềnh, nhiều tầng lớp, phương thức quản lý vừa tập trung quan liêu nhưng lại vừa phân tán chưa thông suốt,...

• Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế thôi thúc Nhà nước ta cần phải cải cách hành chính. Vì hiện nay các quốc gia đang đứng trước nhiều cơ hội cũng như thách thức khác nhau. Việc hội nhập quốc tế đòi hỏi các quốc gia này có thể tận dụng được cơ hội và hạn chế được thách thức. Điều này đòi hỏi thể chế hành chính, đội ngũ cán bộ vừa thích ứng với pháp luật, thông lệ quốc tế mà còn phải giữ vững độc lập, tự chủ và bảo vệ quốc gia.
• Sự phát triển của khoa học - kỹ thuật có ảnh hưởng đến toàn bộ các mặt của đời sống xã hội. Trong đó, quản lý cũng là một mặt không ngoại lệ. Trong bối cảnh cách mạng khoa học - kỹ thuật phát triển mạnh mẽ sẽ đặt ra những thách thức mới đối với nền hành chính truyền thống. Điều đó đòi hỏi Nhà nước cần có những thay đổi để theo kịp sự tiến bộ khoa học - kỹ thuật của thế giới thông qua: cải cách nền hành chính, đổi mới phương pháp quản lý nhân sự, sắp xếp lại bộ máy Nhà nước...

Bảng xếp hạng Par Index 2019

Có thể bạn quan tâm: 

➣ Luận văn thạc sĩ quản lý công: Gợi ý chọn đề tài & hướng dẫn cách viết

Nội dung cơ bản của cải cách hành chính Nhà nước

Trong hạng mục cải cách hành chính Nhà nước sẽ bao gồm nhiều nội dung khác nhau. Trong đó có một số nội dung phổ biến nhất bao gồm:

• Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước bằng việc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, cơ quan Bộ, ngang Bộ, các cơ quan thuộc Chính phủ hay chính quyền địa phương các cấp phù hợp với yêu cầu quản lý Nhà nước ở trong tình hình mới.
• Khắc phục được những tồn động đang chồng chéo lên nhau về chức năng của cơ quan Nhà nước. Bên cạnh đó cũng chuyển một và công việc sang cho các tổ chức phi chính phủ như công việc dịch vụ, phân cấp quản lý, cải tiến phương thức làm việc của cơ quan hành chính các cấp.
• Cải cách hành chính Nhà nước bao gồm cả cải cách thể chế. Tức là xây dựng và hoàn thiện các thể chế. Nhưng trước hết vẫn là thể chế về kinh tế ở trong điều kiện xây dựng nền kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa.
• Đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công nhân viên chức bao gồm cả việc đổi mới chế độ quản lý công chức.
• Cải cách chế độ tiền lương của các cán bộ công chức, thực hiện các lớp bồi dưỡng cho cán bộ công chức để nâng cao tinh thần trách nhiệm và đạo đức.
• Đổi mới các quy định xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật. Ngoài ra còn đảm bảo việc tổ chức thực thi pháp luật một cách nghiêm minh, cải các thủ tục hành chính sao cho phù hợp.

Cải cách thủ tục hành chính là nội dung chính của cải cách hành chính Nhà nước

• Cải cách thủ tục hành chính là một nội dung của cải cách hành chính. Tuy nhiên nội dung này lại phản ánh được rõ nhất mối quan hệ của Nhà nước và nhân dân. Đồng thời đây cũng là nội dung chứa đựng nhiều bức xúc nhất của nhiều người dân, doanh nghiệp cùng các yêu cầu đổi mới trong quá trình hội nhập.
• Thông qua cải cách thủ tục hành chính thì mọi người có thể xác định được cơ bản các công việc quản lý Nhà nước đối với nhân dân, với doanh nghiệp. Qua đó có thể xây dựng nên một bộ máy phù hợp, lựa chọn đối ngũ cán bộ, công chức phù hợp.
• Đây cũng là tiền đề quan trọng để thực hiện các cải cách hành chính khác như nâng cao trình độ, chất lượng thể chế, thay đổi cách làm, thói quen, nếp nghĩ cán bộ, phân công hay phân cấp thực hiện nhiệm vụ giải quyết công việc của người dân, thực hiện chính phủ điện tử,...
• Cải cách thủ tục hành chính tác động lớn đến đến việc thúc đẩy toàn nền kinh tế. Gỡ bỏ được những rào cản trong thủ tục, cắt giảm chi phí và rủi ro cho mọi người khi thực hiện các thủ tục hành chính.
• Công việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính sẽ góp phần nâng cao hình ảnh của quốc gia Việt Nam nói chung và các bộ, ngành từ TW đến địa phương nói riêng trước cộng đồng trong nước và quốc tế. Giúp Việt Nam xếp thứ hạng cao về độ minh bạch, tăng năng lực cạnh tranh,...
• Với điều kiện nguồn lực còn thiếu thốn và khó khăn thì chưa thể cùng lực thực hiện hàng loạt các cải cách hành chính Nhà nước. Do vậy lựa chọn khâu cải cách thủ tục hành chính sẽ mang đến hiệu quả thiết thực nhất cho mọi người.

Trên đây là một số thông tin chia sẻ về cải cách hành chính Nhà nước mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn đọc tham khảo thêm. Hy vọng rằng bài viết đã cung cấp đến bạn những kiến thức hữu ích để từ đó giúp ích cho công việc phân tích cũng như việc học được hiệu quả hơn. Xin trân trọng cảm ơn!