Ma trận SWOT là gì? Làm thế nào để phân tích SWOT & Ví dụ

Phân tích ma trận SWOT là một công cụ cực kỳ đơn giản nhưng đặc biệt hữu dụng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp. Dù cho bạn muốn đánh giá vị trí hiện tại của doanh nghiệp, mở rộng sang các thị trường mới, hay đơn giản là phát triển một chiến lược mới, phân tích SWOT có lẽ là một trong những bước đầu tiên mà bạn cần phải thực hiện. Hôm nay, trong bài viết này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về ma trận SWOT là gì? Các vấn đề liên quan đến phân tích SWOT cũng như một số ví dụ minh họa tham khảo.

Khái niệm ma trận SWOT là gì?

Ma trận SWOT (hay swot analysis / mô hình swot ) là một mô hình phân tích kinh doanh khá nổi tiếng dành cho tất cả các doanh nghiệp nào có mong muốn cải thiện tình trạng kinh doanh và đưa ra cho mình một hướng đi đúng đắn. SWOT là tập hợp chữ cái đầu tiên của các từ tiếng Anh như: Strengths (điểm mạnh) - Weaknesses (điểm yếu) - Opportunities (cơ hội) - Threats (thách thức). Trong đó:

• Điểm mạnh và điểm yếu là các yếu tố nội tại của doanh nghiệp - những thứ mà doanh nghiệp có quyền kiểm soát và có thể thay đổi. (Ví dụ như: nguồn nhân lực, tài sản, bằng sáng chế và quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp…)
• Cơ hội và thách thức là các yếu tố do bên ngoài tác động. Nói cách khác là toàn bộ những thứ đang diễn ra bên ngoài doanh nghiệp, trong thị trường rộng lớn hơn. Doanh nghiệp có thể tận dụng các cơ hội và bảo vệ mình khỏi các mối đe dọa, nhưng bạn không thể thay đổi chúng. (Ví dụ như đối thủ cạnh tranh, giá nguyên liệu thô và xu hướng mua sắm của khách hàng....)

Ma trận SWOT là gì?

Mỗi một cá nhân hay tổ chức đều có thể áp dụng được mô hình ma trận SWOT để tận dụng tối đa các tiềm năng nội tại bên trong doanh nghiệp đang có để từ đó mang đến lợi ích tốt nhất và đồng thời cũng giảm thiểu khả năng thất bại. Hiểu đúng hơn chính là giúp cho bạn hiểu mình đang làm gì, thiếu sót những gì để có hướng cải thiện và phát huy.

Nguồn gốc hình thành ma trận SWOT

Mô hình này được cho rằng là do Albert Humphrey phát triển ra vào những năm thập niên 60 - 70 của thế kỷ 20. Đây là kết quả của dự án nghiên cứu do Đại học Stanford của Mỹ thực hiện. Theo đó chúng đã sử dụng dữ liệu của 500 công ty khác nhau có doanh thu lớn nhất của nước Mỹ để tìm ra nguyên nhân thất bại khi lập kế hoạch kinh doanh.

Ban đầu chúng có tên là SOFT, viết tắt của Satisfactory (thỏa mãn) - điều tốt trong hiện tại; Opportunity (cơ hội) - điều tốt trong tương lai; Fault (lỗi) - Điều xấu trong hiện tại; Threat (thách thức). Tuy nhiên đến năm 1964 khi mô hình này được giới thiệu cho Orr và Urick tại Zurich Thụy Sĩ, Albert cùng cộng sự của mình đã đổi Satisfactory (thỏa mãn) thành Strengths (điểm mạnh),  Fault (lỗi) thành Weaknesses (điểm yếu).

Tính đến năm 2004 thì SWOT đã được điều chỉnh, hoàn thiện và chứng minh cho mọi người thấy khả năng hữu hiệu, tính ứng dụng của mình trong việc đưa ra hay thống nhất được mục tiêu của tổ chức mà không cần đến sự tư vấn hay sử dụng thêm nguồn lực khác cho tiết kiệm chi phí.

Phân tích ma trận SWOT là gì?

Mô hình SWOT này sẽ được trình bày ở dạng một ma trận gồm có 2 cột và 2 hàng, có tất cả 4 phần bằng nhau. Mỗi phần sẽ tương ứng với một tiêu chí, các tiêu chí này có đặc điểm cụ thể như sau: 

Phân tích ma trận SWOT

Strength: Điểm mạnh

Điểm mạnh là những thuộc tính thuộc về nội tại của công ty, nó sẽ là những thứ nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Bạn cần trả lời được các câu hỏi như: Bạn làm gì tốt nhất? Những nguồn lực nội tại đang có là gì? Sở hữu lợi thế về con người, công nghệ, mối quan hệ ra sao,... Dưới đây là một số nguồn lực mà bạn có thể sử dụng để tìm ra điểm mạnh của mình:

• Nguồn lực, tài sản, con người
• Kiến thức, kinh nghiệm, dữ liệu
• Tài chính, marketing
• Giá cả, chất lượng, quy trình, hệ thống kỹ thuật
• Văn hóa, quản trị, tính kế thừa

Tuy nhiên bạn nên phải nhớ mình cần phải thực tế, khách quan, sáng suốt và không tỏ ra nghiêm tốn thái quá. Ngược lại phải luôn đúng mực khi đánh giá điểm mạnh, nhất là khi đang so sánh đối thủ.

Weakness - Điểm yếu

Nói một cách dễ hiểu thì điểm yếu chính là những điều bạn làm chưa tốt. Nếu bạn vẫn cảm thấy khó khăn thì hãy tìm cho mình những điểm yếu cơ bản thông qua tài sản, nguồn lực và  con người,... Với những khoản nào “thiểu” điểm mạnh thì ở đó chắc chắn sẽ có điểm yếu. Bên cạnh đó bạn cũng có thể tự hỏi công việc nào mình làm không tốt, mình đang né tránh việc gì, lời nhận xét tiêu cực nào bạn nhận được từ đối phương,...

Bạn hãy nhớ một điều, điều yếu là những thứ tồn tại bên trong tổ chức hay trong con người bạn mà chính nó sẽ cản trở con đường đạt mục tiêu. Chính vì vậy bạn hãy thẳng thắn đối diện với sự thật, những giới hạn của mình để từ đó có hướng giải pháp để vượt qua.

Opportunities - Cơ hội

Cơ hội sẽ là những yếu tố ở bên ngoài môi trường kinh doanh của bạn, chúng có khả năng góp phần vào thành công của bạn hoặc giúp bạn đi đến thành công nhanh chóng hơn. Để tìm được cơ hội thì bạn hãy liệt kê ra những tác động tích cực này cụ thể như:

• Sự phát triển và nở rộ của thị trường
• Phía đối thủ cạnh tranh đang cho thấy sự chậm chạp, yếu kém hoặc mang tiếng xấu
• Xu hướng công nghệ đang thay đổi tích cực
• Hợp động, chủ đầu tư, đối tác, thời tiết, luật, chính sách,...

Threats - Thách thức

Việc phân tích những thách thức, khó khăn bên ngoài đang cản trở bạn đi đến thành công là một điều cần thiết phải làm. Bạn hãy liệt kê ra danh sách những vấn đề sau đây, chúng sẽ giúp cho bạn tìm ra những nguy cơ mà bạn hay tổ chức gặp phải trong tương lai.

Sau khi đã tìm ra được thách thức thì sau đó cần đưa ra các phương án khắc phục. Phương án này giúp nâng cao kỹ năng quản trị để những thách thức này không vùi dập được bạn. một là né được hoặc là giải quyết được.     

Ý nghĩa của ma trận SWOT

Việc phân tích ma trận SWOT chính là một trong năm bước giúp hình thành lên một chiến lược và quản trị chiến lược kinh doanh hiệu quả. SWOT không chỉ có ý nghĩa đối với các doanh nghiệp khi hoạch định chiến lược kinh doanh mà nó còn có ý nghĩa trong hình thành chiến lược kinh doanh quốc tế để đáp ứng nhu cầu phát triển của mỗi doanh nghiệp.

Khi doanh nghiệp muốn được phát triển, từng bước gây dựng lên uy tín và thương hiệu cho mình một cách thật chắc chắn và bền vững thì phân tích ma trận SWOT chính là một khâu không thể thiếu trong hoạch định chiến lược mỗi doanh nghiệp.

Phân tích SWOT còn giúp bạn đánh giá một cách chủ quan những dữ liệu theo dạng SWOT dưới trật tự logic dễ hiểu, dễ trình bày, dễ thảo luận và áp dụng cho mọi quá trình ra quyết định. Bên cạnh đó nó cũng sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích khi kết nối các nguồn lực với khả năng của doanh nghiệp.  

Ý nghĩa của mô hình SWOT

Một ví dụ về phân tích ma trận SWOT

Dưới đây, để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm ma trận SWOT là gì? Phân tích SWOT như thế nào để đạt hiệu quả tối ưu nhất. Hãy cùng tham khảo phân tích ma trận SWOT của công ty Coca-Cola qua ví dụ dưới đây:

Strengths

• Đa dạng sản phẩm - một trong những thế mạnh lớn nhất mà Công ty Coca-Cola có được là sự đa dạng về các loại sản phẩm khác nhau. Trên thực tế, có hơn 500 thương hiệu / 200 công ty do Coca-Cola sở hữu. Điều này không chỉ mang lại cho họ quyền kiểm soát cao hơn trên thị trường mà còn đa dạng hóa chuyên môn hơn và giảm bớt cạnh tranh hơn.
• Thị phần - với thị phần 43% trong ngành nước giải khát, họ đã có một định vị rất vững chắc so với nhiều đối thủ khác. Điều đó cũng có nghĩa là sẽ vô cùng khó khăn để cạnh tranh với Coca-Cola và nguồn lực gần như vô hạn của họ.
• Nhận diện thương hiệu - Coca-Cola là một trong những thương hiệu được công nhận nhiều nhất trên thế giới, điều này mang lại cho họ lợi thế rất lớn trước các đối thủ cạnh tranh. Điều này cũng có nghĩa là bất kỳ sản phẩm hoặc thương hiệu mới nào mà Coca-Cola đầu tư sẽ đạt được khả năng tiếp cận khách hàng gần như là ngay lập tức.
• Công thức bí mật - và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, công ty tự hào có một công thức bí mật cho sản phẩm hàng đầu của mình - Coca-Cola. Điều này đồng nghĩa với việc sản phẩm này sẽ khó bị đối thủ làm nhái.

Weaknesses

• Xu hướng sức khỏe - một trong những điểm yếu lớn nhất mà Coca-Cola mắc phải là không thể thích ứng với xu hướng sức khỏe hiện tại. Khi mọi người ngày càng có ý thức hơn về thực phẩm không lành mạnh và lượng đường mà họ đang tiêu thụ, đồ uống có đường và nước ngọt đang dần được thay thế bằng các lựa chọn lành mạnh hơn.
• Thay thế đường - một điểm yếu khác liên quan đến sức khỏe của Coca-Cola liên quan đến việc khó cải thiện chất lượng sản phẩm của họ mà không ảnh hưởng đến hương vị nổi tiếng của nó. Công ty đã tích cực tìm kiếm các sản phẩm thay thế đường lành mạnh trong nhiều năm nhưng không thành công.
• Định vị hiện tại - định vị hiện tại của Coca Cola và nước giải khát của nó vừa là điểm mạnh cũng vừa là điểm yếu. Điểm mạnh là vì mọi người đều biết đến thương hiệu và sản phẩm mà hãng cung cấp. Đây là điều mà mọi công ty đều mơ ước. Tuy nhiên, điểm yếu này đi kèm với thực tế là Coca-Cola đã có một danh tiếng nhất định cho riêng mình và rất khó thay đổi. Và, khi xem xét đồ uống có đường với các thành phần bí ẩn và bí mật, nó chắc chắn không phải là thứ tích cực nhất.

Opportunities

• Xu hướng sức khỏe - nếu Công ty Coca Cola giám sát chặt chẽ và đáp ứng đầy đủ các xu hướng sức khỏe hiện tại, họ có cơ hội lớn để tăng thị phần của mình. Và có được một phần lớn hơn của ngành công nghiệp nước giải khát. Đặc biệt nếu họ quản lý để tìm một chất thay thế lành mạnh cho đường.
• Ít đối thủ cạnh tranh chính - xét về sự thống trị của nhãn hiệu và chỉ có một số đối thủ cạnh tranh chính đối với các loại sản phẩm cụ thể này, Coca Cola có thể nhanh chóng giới thiệu sản phẩm mới với chiến lược Marketing đúng đắn.

Threats

• Các lựa chọn thay thế lành mạnh hơn - mặc dù công ty khá chiếm ưu thế khi nói đến nước giải khát, nhưng rất nhiều lựa chọn thay thế lành mạnh khác đang xuất hiện trên thị trường. Nước có hương vị, sinh tố, đồ uống hữu cơ, nước trái cây,... sẽ là lựa chọn thay thế mà mọi người đang bắt đầu ưa thích khi họ có ý thức hơn với sức khỏe của mình.
• Báo chí và phương tiện truyền thông đưa tin tiêu cực - mặc dù Công ty Coca-Cola được biết đến với các chiến lược Marketing xuất sắc và khả năng nhận diện thương hiệu đáng kinh ngạc của mình, nó cũng nhận được nhiều thông tin tiêu cực vì không lành mạnh. Nghiên cứu chuyên sâu, video trên Youtube và thậm chí các bài báo từ các nguồn uy tín như The Telegraph đã chỉ ra rằng tiêu thu Coca-Cola có thể gây ra tác hại nghiêm trọng về lâu dài.

Tóm tắt phân tích ma trận SWOT của Coca-Cola

Trên đây là một số chia sẻ liên quan đến ma trận SWOT là gì mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn đọc. Mong rằng bài viết đã cung cấp thêm cho bạn những kiến thức hữu ích nhất để giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về mô hình này, áp dụng dễ dàng hơn trong mọi lĩnh vực. Chúc bạn luôn học tập tốt!