Thuế trực thu và gián thu là gì? So sánh thuế trực thu và thuế gián thu

Thuế là một loại khoản phải nộp bằng tiền và mang tính bắt buộc, đồng thời nó còn thể hiện được quyền lực của Nhà nước, tính đối giá và không hoàn trả trực tiếp. Hiện nay để dễ quản lý thì người ta chia ra thành nhiều loại thuế khác nhau. Trong đó căn cứ theo mục đích điều tiết của Nhà nước thì có thuế trực thu và thuế gián thu. Vậy thuế gian thu và thuế trực thu là gì? Sự khác biệt của 02 loại thuế này là như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây nhé!

Thuế trực thu là gì?

Khái niệm thuế trực thu

Thuế trực thu (Direct Taxes) là loại thuế mà cá nhân hoặc tổ chức trả trực tiếp cho đối tượng áp dụng. Thuế trực thu sẽ được trả bởi chính thực thể áp đặt, đó có thể là cá nhân hoặc tổ chức. Ví dụ người nộp thuế sẽ trả thuế trực tiếp cho những mục đích khác nhau như thuế bất động sản, thuế thu nhập hay thuế tài sản cá nhân,...

Bản chất của thuế trực thu sẽ dựa trên nguyên tắc thanh toán ngay. Nguyên tắc này cho rằng những người có nhiều tài nguyên hơn hay những người có thu nhập cao hơn sẽ phải trả một mức thuế cao hơn. Trong đó khả năng nộp thuế này cũng là một căn cứ đánh giá sự giàu nghèo chính xác. Đặc biệt thuế trực thu sẽ không chuyển cho cá nhân hay tổ chức mà sẽ thuế được đánh chịu trách nhiệm hoàn thành việc nộp thuế đầy đủ.

Các loại thuế trực thu bao gồm:

• Thuế thu nhập cá nhân
• Thuế thu nhập công ty
• Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao
• Thuế thừa kế
• Thuế tài sản
• ...

Thuế trực thu là gì?

Có thể bạn quan tâm:

➣ Thuế là gì? Đặc điểm đặc trưng, vai trò & phân loại thuế

Đặc điểm của thuế trực thu 

• Người nộp thuế gián thu chính là người phải trả thuế cuối cùng ở trong chu kỳ kinh doanh hay cung ứng sản phẩm.
• Đây là một loại thuế bao gồm những sắc thuế với cơ sẽ đánh thuế chính là thu nhập nhận được. Như thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhà đất,..
• Tính công bằng của tính trực thu khá cao. Phần đóng góp vào thuế của mỗi cá nhân, tổ chức lúc này sẽ tương ứng với khả năng của từng người. Đồng thời cũng có tính phân loại khá cao.
• Việc điều hành thuế trực thu khá phức tạp do tình trạng thất thu thuế xảy ra khá thường xuyên liên tục.
• Thuế trực thu sẽ do người có thu nhập trả trực tiếp và có trách nhiệm với nhà nước. Vì vậy, người nộp thuế có thể cảm nhận rõ nét gánh nặng thuế. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trốn thuế.

Thuế gián thu là gì?

Khái niệm thuế gián thu

Khác với thuế trực thu, thuế gián thu (Indirect Taxes) là một hình thức thuế được thu thập do một thực thể nào đó trong chuỗi cung ứng, nó có thể là nhà phân phối hay nhà sản xuất được đóng vào cho Nhà nước. Nhưng loại thuế này sẽ được chuyển cho người tiêu dùng như một phần của giá thành hàng hóa và dịch vụ. Cụ thể người dùng cuối cùng vẫn đang nộp thuế bằng cách trả thêm một khoản chi phí nhiều hơn cho các sản phẩm và dịch vụ.

Thuế gián thu sẽ được xác định bằng việc đối chiếu chúng với thuế trực thu - thuế đánh vào một cá nhân hay một tổ chức nào đó, cuối cùng trả bởi một người khác. Thuế nhập khẩu, rượu, nhiên liệu hay thuế thuốc lá đều được coi là ví dụ về thuế gián thu. Còn thuế thu nhập cá nhân chính là ví dụ cho thuế trực thu. Thêm một vài loại thuế gián thu khác cũng được gọi là thuế tiêu dùng như thuế giá trị gia tăng (VAT).

Các loại thuế gián thu bao gồm:

• Thuế doanh thu
• Thuế xuất nhập khẩu
• Thuế giá trị gia tăng
• Thuế tiêu thụ đặc biệt
• Thuế tài nguyên
• Thuế bảo vệ môi trường
• ...

Thuế gián thu là gì?

Bản chất của thuế gián thu 

• Người sản xuất hàng hóa và cung ứng các dịch vụ công thêm phần thuế vào trong giá bán hàng hóa hay dịch vụ của mình.
• Khi hàng hóa hay dịch vụ được bán ra thì người sản xuất sẽ thay mặt cho người tiêu dùng nộp các khoản thuế gián thu cho Nhà nước.

Đặc điểm của thuế gián thu

Thuế gián thu sẽ là chính sách được sử dụng để tạo ra doanh thu thuế. Đặc biệt gánh nặng của một loại thuế gián thu sẽ rơi vào người tiêu dùng cuối cùng của hàng hóa, dịch vụ đó trong khi họ trả tiền mua hàng hóa hay hưởng các dịch vụ. Thuế này áp dụng cho mọi đối tượng, cả giàu và nghèo.

Thuế gián thu còn được xem như là có hiệu lực của thuế thoái lui. Chúng đặt ra gánh nặng lớn hơn đối với người nghèo so với người giàu. Vì cho dù là giàu hay nghèo thì họ cũng sẽ phải trả cùng một số tiền đó để hưởng một lượng hàng hóa cụ thể. Trong trường hợp thuế thoái lui thì những người có thu nhập thấp sẽ phải trả thuế có tỷ lệ phần trăm cao hơn so với thu nhập khi tỷ lệ này được so sánh với tỷ lệ phần trăm trả bởi người có thu nhập cao.

Người nộp thuế trong trường hợp này sẽ không phải chịu quá nhiều gánh nặng thuế, mà gánh nặng này sẽ được chuyển sang cho người tiêu dùng. Tác dụng phụ của chính sách này được quan sát là sự gia tăng khoảng cách về giàu nghèo. Ví dụ ở Washington thì người nghèo phải trả đến 17% tiền lương của họ cho thuế gián thu nhưng người giàu chỉ phải trả 2.4% mà thôi.

Sự khác nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu là gì?

Đây đều là 02 phương thức thu thuế theo như quy định của pháp luật, góp phần điều tiết thu nhập của các cá nhân và tổ chức, đồng thời mang tính bắt buộc. Tuy nhiên thuế trực thu và thuế gián thu cũng sở hữu những điểm khác biệt, cụ thể:

Sự khác nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu

Về bản chất

• Với thuế gián thu thì đối tượng nộp thuế và người chịu thuế là 02 người khác nhau. Ví dụ thuế VAT sẽ đánh lên người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ có trách nhiệm thu lại tất cả khoản thuế này rồi nộp lại cho nhà nước. Như vậy thì thực chất doanh nghiệp không hề phải chịu bất cứ khoản thuế VAT nào.
• Với thuế trực thu thì đối tượng nộp thuế và người chịu thuế là một. Ví dụ thuế thu nhập cá nhân đối với tiền công hay tiền lương đều sẽ do người lao động trực tiếp nộp.

Mức độ tác động đến nền kinh tế

• Thuế gián thu có tác động trực tiếp lên giá cả của thị trường do phần thuế này sẽ được công cả vào giá bán của mỗi hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp.
• Thuế trực thu ít ảnh hưởng đến giá cả của thị trường do thuế đánh trực tiếp vào kết quả kinh doanh, kết quả thu nhập tính cho một kỳ kinh doanh cụ thể.

Mức độ quản lý

• Thuế gián thu: Dễ thu vì nó được cấu thành trong giá bán hàng hóa dịch vụ. Với người tiêu dùng có trình độ dân trí chưa cao thì sẽ không thể phát hiện ra được. Chính vì thế ở tất cả những nước nghèo, chậm phát triển thì thuế gián thu chính là nguồn thu chủ yếu. Còn những nước phát triển lại lấy thuế trực thu làm nguồn thu ngân sách chính.
• Thuế trực thu: Đây là nguồn thu khó, dễ trốn, nhất là đối với các nước đang phát triển như Việt Nam. Hình thức thanh toán hiện nay vẫn chủ yếu là tiền mặt và nhà nước sẽ không kiểm soát được thu nhập chính xác của người nộp thuế.

Để bạn đọc có thể dễ dàng phân biệt hai loại thuế này, theo dõi bảng so sánh thuế trực thu và gián thu dưới đây:

So sánh thuế trực thu và thuế gián thu

Trên đây là một vài chia sẻ về khái niệm thuế trực thu, gián thu là gì? Phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn đọc. Hy vọng rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn và phân biệt được rõ ràng 02 loại thuế này để từ đó áp dụng cho công việc, học tập được tốt nhất.